Dat 2019 voor de Mobiliteitsraad een bijzonder jaar zou worden, stond in de sterren geschreven. 2019 was niet alleen een verkiezingsjaar, eind 2018 besliste het Vlaams Parlement ook over de aanpassing van het MORA-oprichtingsdecreet en de opname van de werking van de Vlaamse Havencommissie en de Vlaamse Luchthavencommissie in een algemene Mobiliteitsraad. Na de goedkeuring van het decreet en de bijhorende besluiten kreeg de Mobiliteitsraad in 2019 een nieuwe structuur en samenstelling en een verruimd actieterrein.
In het voorjaar stelden we ons Mobiliteitsrapport 2019 op in het vooruitzicht van de nieuwe legislatuur. We bundelden een aantal maatschappelijke trends met impact op de mobiliteit en een aantal aanbevelingen om de Vlaamse Regering te inspireren bij de voorbereiding en uitwerking van haar mobiliteitsbeleid en reikten hiermee handvaten aan voor het nieuwe regeerakkoord, de beleidsnota en de daaropvolgende beleidsbrieven.
Op 21 juni vergaderden we een eerste maal in onze nieuwe samenstelling. Voortaan telt de MORA één algemene raad en twee commissies die nu de inhoudelijke werking grotendeels bepalen. Er zijn meer dan 70 organisaties vertegenwoordigd. Gezien deze zeer diverse samenstelling wordt het een hele opdracht om een proces op te zetten dat leidt tot adviezen in consensus over de strategische mobiliteitsthema’s.
De raad publiceerde in 2019 in totaal 17 adviezen en rapporten waarvan vijf met de nieuwe samengestelde Mobiliteitsraad. De adviezen en aanbevelingen gingen ook in 2019 niet voorbij aan de aandacht van het Vlaams Parlement. Op 7 februari gaf de MORA in de commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement toelichting over zijn maatschappelijke visie op basisbereikbaarheid. Op 24 oktober kregen we de kans er de nieuwe werking, samenstelling en rol van de MORA toe te lichten. De vaststelling dat in de debatten van de commissie vaak verwezen wordt naar de MORA-adviezen geeft aan dat de standpunten van het mobiliteitsmiddenveld meegenomen worden in het beleidsvoorbereidend en wetgevend proces.
Tot slot wil ik zowel de nieuwe als oude leden en experten van de Mobiliteitsraad en de MORA-commissies, alsook de medewerkers van het secretariaat bedanken voor hun inzet en bereidheid om over al deze adviezen een consensus te willen vinden.
Daan Schalck
voorzitter MORA
Leeswijzer
Het jaarverslag geeft op een overzichtelijke en aantrekkelijke manier de belangrijkste activiteiten weer. Via de navigatie in de balk wissel je gemakkelijk tussen de verschillende onderdelen.
Via de pijltjes blader je pagina per pagina naar voren of naar achteren. Via het pagina-icoontje blader je doorheen het hele jaarverslag van pagina naar pagina. Je kan via de thuisknop steeds terug naar het begin van het jaarverslag. De teller toont op welke pagina je je bevindt. Het hamburgermenu geeft de onderverdeling in werkthema's.Jaarverslag Mobiliteitsraad
Werking in cijfers
| adviezen 2019 |
adviezen op vraag |
adviezen op eigen initiatief |
rapporten |
Adviesvragers: in 2019 kreeg de Mobiliteitsraad van 2 Vlaamse ministers en van 2 overheidsorganisaties adviesvragen binnen. De meeste adviezen werden gevraagd door minister Ben Weyts.
| Weyts |
Diependaele |
Dep. Mobiliteit en Openbare Werken |
Dep. Omgeving |
||
Adviesthema’s
| beleid en planning |
goederenvervoer |
personenvervoer |
mobiliteit in haar omgeving |
Vergaderingen 2019
De MORA kwam in 2019 drie maal bijeen in de oude samenstelling. De Commissie Goederenvervoer en de Commissie Personenvervoer telkens één maal.
De Algemene Mobiliteitsraad kwam in zijn nieuwe samenstelling vier maal samen de Commissie Personenmobiliteit en de Commissie Goederenvervoer, Logistiek en Internationale knooppunten kwamen elk ook vier keer samen. Daarnaast organiseerde de MORA een klankbordgroep Basisbereikbaarheid.
Samenstelling MORA
De werking van de MORA wordt geregeld door de bepalingen in het Bestuursdecreet van 7 m.b.t. de Strategische Adviesraden regelt en het oprichtingsdecreet van de Mobiliteitsraad Vlaanderen dat op 21 december 2018 door het Vlaams Parlement werd aangepast. Zo werden de Vlaamse Havencommissie en de Vlaamse Luchthavencommissie geïntegreerd in een algemene Mobiliteitsraad. Als gevolg daarvan krijgt de Mobiliteitsraad vanaf juni 2019 een nieuwe samenstelling. Voortaan bestaat de MORA uit één Algemene Mobiliteitsraad en twee commissies : De Commissie Goederenvervoer, Logistiek en Internationale Knooppunten en de Commissie Personenmobiliteit.
De Algemene Mobiliteitsraad draagt de eindverantwoordelijkheid voor het proces en het advies. Hij bestaat naast de voorzitter uit zes vertegenwoordigers van de Vlaamse interprofessionele sociale partners, vier vertegenwoordigers van overkoepelende mobiliteitsverenigingen, twee vertegenwoordigers van de lokale besturen, een vertegenwoordiger van de vier Vlaamse havens, een expert innovatie. Ook de voorzitters en vicevoorzitters van de MORA-commissies zijn in deze raad vertegenwoordigd.
De MORA-commissies bepalen grotendeels de inhoudelijke werking van de MORA. De Commissie Goederenvervoer, Logistiek en Internationale Knooppunten en de Commissie Personenmobiliteit bestaan uit vertegenwoordigers van 10 sectorale sociale partners, operatoren van vervoersmodi zoals havens, spoorbedrijven en luchthavens die onafhankelijk van de Vlaamse Overheid opereren en van mobiliteitsmiddenveldorganisaties. In elke commissie zetelen twee experten en twee vertegenwoordigers van kennisinstellingen.
De officiële samenstelling van de MORA is deze die verschenen is in het Belgisch Staatsblad. Deze wordt hieronder weergegeven.
Leden raad
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- Goekint Jochen, UNIZO
- Meulemans Bert, Landelijke Gilden
- Repriels Koen, ACV
- Roelandt Werner, ACOD
- Sannen Goedele, VOKA
- Van Waeyenberg Ulrike, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Vertegenwoordiger aangeduid door de havenbedrijven
- Verlinden Tom, Havenbedrijf Antwerpen
- Vertegenwoordigers van de mobiliteitsverenigingen
- Popelier Geert, VAB
- Smagghe Danny, Touring
- Spruyt Laurien, Bond Beter Leefmilieu vzw
- Vertriest Miguel, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Vertegenwoordigers van de lokale besturen
- Debruyne Erwin, VVSG
- Silvestrini Monica, VVP
- Vertegenwoordiger organisatie uitzonderlijke expertise mobiliteit en innovatie
- Geysels Liesbeth, VIL
Plaatsvervangende leden
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- Betz Steven, VOKA
- Copers Caroline, Vlaams ABVV
- Quisthoudt Erik, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Rosvelds Sandra, Beweging.net
- Van der Velden Marleen, Landelijke Gilden
- Vancompernolle Mia, UNIZO
- Vertegenwoordiger aangeduid door de havenbedrijven
- Orlans Chantal, Port of Zeebrugge
- Vertegenwoordigers van de mobiliteitsverenigingen
- Aguililla Maria, Touring
- Bienstman Mathias, Bond Beter Leefmilieu vzw
- Fivez Sarah, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Junes Joni, VAB
- Vertegenwoordigers van de lokale besturen
- De Beucker Mathias, VVP
- Vijverman Lieve, VVSG
- Vertegenwoordiger organisatie uitzonderlijke expertise mobiliteit en innovatie
- Van der Perre Peter, Its Belgium
Dagelijks bestuur
Het dagelijks bestuur komt samen wanneer er onderwerpen erg operationeel of hoogdringend moeten behandeld worden. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter, de commissievoorzitters 2 leden behorende tot de vertegenwoordigers van de SERV en 2 leden die behoren tot de groep van mobiliteitsverenigingen.
- Voorzitter
- Callens Wies
- Vicevoorzitter
- Baart Els, ACV Openbare diensten
Leden
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- Bergers Carine, FBAA
- Coolbrandt Jan, ACV Openbare diensten
- Diepvents Philippe, Vlaams ABVV
- Mouton Sander, ACV Transcom
- Steenberghen Pierre, GTL Taxi
- Van Aken Eliene, Alfaport VOKA
- Van Bastelaere Pieter, TRAXIO Vlaanderen
- Van Dun Kim, Federdrive
- Van Waeyenbergh Ulricke, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Vanden Eede Stephanie, BTB-ABVV
- Vertegenwoordigers van de middenveldverenigingen en operatoren van personenvervoer
- Beulens Marcel, LEM Oostende nv
- Callens Wies, Fietsersbond
- Christiaens Jan, Mobiel 21 vzw
- Dutry Chris, Gezinsbond
- Keppens Marc, Voetgangersbeweging vzw
- Köse Esen, Taxistop vzw
- Peuteman Frank, Bond Trein- Tram en Busgebruikers vzw
- Van Nunen Carlos, Brussels Airport Company
- Van Gool Frank, Renta vzw
- Vansevenant Merel, Autodelen.net vzw
- Wuyts Bart, NMBS
- Vertegenwoordigers organisatie uitzonderlijke expertise domein personenmobiliteit
- Baert Wout, Fietsberaad Vlaanderen
- De Roeck Marijke, Stad Antwerpen
- Vertegenwoordigers van de lokale besturen
- Debruyne Erwin, VVSG
- Silvestrini Monica, VVP
- Deskundigen met expertise personenmobiliteit en innovatie
- Macharis Cathy, MOBI
- Witlox Frank, Ghent University-Department of Geography
Plaatsvervangende leden
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- Adriaens Fien, Vlaams ABVV
- Baart Els, ACV Openbare diensten
- Burm Raf, BTB
- Cardyn Amélie, Agoria
- De Pauw Nicole, GTL Taxi
- Lannoo Steven, ICB
- Maes Elke, ACV Puls
- Martens Michel, Febiac
- Van de Sande Caroline, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Westelinck Patrick, FBAA-VRA
- Vertegenwoordigers van de middenveldverenigingen en operatoren van personenvervoer
- Beurms Sarah, Fietsersbond
- Delaere Hannes, Taxistop vzw
- Gehlen Sonja, Brussels Airport Company
- Maroy Pauline, Renta vzw
- Matthijs Jeffrey, Autodelen.net vzw
- Sels Gerd, NMBS
- Snoeckx Lieve, Voetgangersbeweging vzw
- Van den Broeck Els, Mobiel 21 vzw
- Van Hecke Marion, Bond van Trein- Tram en Busgebruikers vzw
- Valgaeren Elke, Gezinsbond
- Vanpraet Ann, LEM Oostende nv
- Vertegenwoordigers organisatie uitzonderlijke expertise domein personenmobiliteit
- Van Der Perre Peter, Its
- Van Geelen Hinko, Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw
- Voorzitter
- Verkinderen Lode
- Vicevoorzitter
- Polmans Steven, Brussel Airport Company
Leden
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- De Hondt Twain, Bouwunie
- De Maegt Isabelle, Febetra
- Diepvents Philippe, Vlaams ABVV
- Maes Elke, ACV Puls
- Mouton Sander, ACV Transcom
- Tielemans Sophie, Comeos
- Van Waeyenberg Ulrike, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Vanden Eede Stephanie, BTB-ABVV
- Vanfraechem Stephan, Alfaport VOKA
- Verkinderen Lode, Transport en Logistiek Vlaanderen
- Vertegenwoordigers van de middenveldverenigingen en operatoren van goederenvervoer
- Beulens Marcel, LEM Oostende nv
- Coeck Chris, Havenbedrijf Antwerpen
- Declerck Dirk, Haven Oostende nv
- Gilis Pierre, Bond van Trein- Tram en Busgebruikers vzw
- Hegge Paul, Lineas
- Herman Charlotte, North Sea Port
- Keirens Geert, Air Cargo Belgium vzw
- Polmans Steven, Brussels Airport company
- Rycquart Daisy, Kenniscentrum Binnenvaart
- Van de Venne Ghanima, Port of Zeebrugge
- Vertegenwoordigers organisaties uitzonderlijke expertise, havens, luchthavens, goederenmobiliteit of logistiek
- Lagey Peter, VIL
- Deskundigen goederenmobiliteit, logistiek en innovatie
- Sys Christa, Universiteit Antwerpen
- Verlinde Sara, MOBI
Plaatsvervangende leden
- Vertegenwoordigers voorgedragen door de SERV
- Adriaens Fien, Vlaams ABVV
- Burm Raf, BTB
- Fonteyn Freija, Transpsort en Logistiek Vlaanderen
- Geers Jan, VEGHO-VOKA Oost-Vlaanderen
- Cousée Dieter, APZI-VOKA West-Vlaanderen
- Gielis Wannes, ACV Puls
- Huybrechts Gert, Vlaamse Confederatie Bouw
- Masschelein Hilde, Bouwunie
- Van Den Abbeele Marian, ACV Transcom
- Van de Sande Caroline, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Vertegenwoordigers van de middenveldverenigingen en operatoren van goederenvervoer
- Allaert Jan, Haven Oostende nv
- Buelens Gisele, Kenniscentrum Binnenvaart
- Heylen Erik, Bond Van Trein- Tram en Busgebruikers vzw
- Van Cauwenberghe Patrick, Port of Zeebrugge
- Van Gelder Sara, Brussels Airport Company
- Van Hove Suzy, Air Cargo Belgium vzw
- Van Parys Peter, North Sea Port
- Van den bosch Philip, Lineas
- Vanpraet Ann, LEM Oostende nv
- Verlinden Tom, Havenbedrijf Antwerpen
- Vertegenwoordigers organisaties uitzonderlijke expertise, havens, luchthavens, goederenmobiliteit of logistiek
- Sel Steve, VIL
Dagelijks bestuur
- Voorzitter
- Schalck Daan
- Secretaris
- Van Thillo Frank
- Vertegenwoordigers van de werknemers
- Repriels Koen, ACV
- Vertegenwoordigers van de werkgevers
- Sannen Goedele, VOKA
- Vertegenwoordigers van de mobiliteitsverenigingen
- Vertriest Miguel, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Voorzitter MORA-commissie Goederenvervoer
- Verkinderen Lode, Transport & Logistiek Vlaanderen
- Voorzitter MORA-commissie Personenvervoer
- Keppens Mark, Voetgangersbeweging vzw
Leden raad
- Vertegenwoordigers van de werknemers
- Opsomer Johan, ACV Transcom
- Repriels Koen, ACV
- Roelandt Werner, ACOD
- Stessens Karel, ACOD
- Van Waeyenberg Ulrike, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Verhoeven Greg, Vlaams ABVV
- Vertegenwoordigers van de werkgevers
- De Maegt Isabelle, Febetra
- Goekint Jochen, UNIZO
- Meulemans Bert, Boerenbond
- Sannen Goedele, Voka-Vlaams Netwerk van Ondernemingen
- Vanfraechem Stephan, Alfaport VOKA
- Verkinderen Lode, Transport & Logistiek Vlaanderen
- Vertegenwoordigers van De Lijn
- Aelter Greet, De Lijn
- Vertegenwoordigers van de NMBS
- Sels Gerd, NMBS
- Vertegenwoordigers van de milieuverenigingen
- Spruyt Laurien, Bond Beter Leefmilieu vzw
- Vertegenwoordigers van de mobiliteitsverenigingen
- Keppens Mark, Voetgangersbeweging vzw
- Leroy Stef, Fietsersbond vzw
- Popelier Geert, VAB
- Smagghe Danny, Touring
- Vanseveren Jan, BTTB vzw
- Vertriest Miguel, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Vertegenwoordigers van de VVP
- Silverstrini Monica, Provincie Limburg
- Vertegenwoordigers van de VVSG
- Debruyne Erwin, VVSG
- Deskundigen
- Macharis Cathy, VUB
- Sys Christa, UAntwerpen
- Witlox Frank, UGent
Plaatsvervangende leden
- Vertegenwoordigers van de werknemers
- Copers Caroline, ABVV
- Piens Luc, ACV Transcom
- Quisthoudt Erik, ACLVB, Vlaamse Regionale
- Rosvelds Sandre, ACV Beweging.net
- Verhoeven Greg, Vlaams ABVV
- Vermorgen Ann, ACV
- Vertegenwoordigers van de werkgevers
- Bergers Carine, FBAA
- Betz Steven, Voka-Vlaams Netwerk van Ondernemingen
- Huybrechts Gert, Vlaamse Confederatie Bouw
- Martens Michel, Febiac
- Steenberghen Pierre, GTL-Taxi
- Van Der Velden Marleen, Boerenbond
- Vertegenwoordigers van De Lijn
- Nuytemans Marc, De Lijn
- Vertegenwoordigers van de NMBS
- Wuyts Bart, NMBS
- Vertegenwoordigers van de milieuverenigingen
- Bienstman Mathias, Bond Beter Leefmilieu vzw
- Vertegenwoordigers van de mobiliteitsverenigingen
- Aguililla Maria, Touring
- De Buck Erik, BTTB vzw
- Dhollander Karen, Voetgangersbeweging vzw
- Fivez Sarah, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Junes Joni, VAB
- Van Eeckhoudt Mikaël, Fietsersbond vzw
- Vertegenwoordigers van de VVP
- De Beucker Matthias, VVP
- Vertegenwoordigers van de VVSG
- Vijverman Lieve, VVSG
Medewerkers
Voorzitter
- Daan Schalck
Algemeen secretaris
- Frank Van Thillo
Studiedienst
- Hans Bonnarens
- Koen De Meyer
- Jean-Pierre Merckx
- Nico Milo
- Karen Sas
- Ann Wuyts
Mobiliteitsrapport
De MORA brengt vijfjaarlijks een mobiliteitsrapport uit. In het Mobiliteitsrapport 2019 vind je naast een trendmatige analyse van de mobiliteitsproblematiek, de prioriteiten die de Mobiliteitsraad ziet voor het mobiliteitsbeleid in de komende jaren en de aanbevelingen die de Mobiliteitsraad formuleert voor de Vlaamse Regering.
Klik op de afbeelding om het Mobiliteitsrapport 2019 te downloaden.
In het vooruitzicht van de nieuwe legislatuur heeft de Mobiliteitsraad van Vlaanderen met zijn vijfjaarlijks Mobiliteitsrapport de toekomstige Vlaamse Regering willen inspireren bij de voorbereiding en de uitwerking van haar mobiliteitsbeleid. In het rapport geven we zeven focusthema’s aan waaraan we oplossingsrichtingen en aanbevelingen koppelen die kunnen dienen als elementen voor het nieuwe regeerakkoord en de daaropvolgende beleidsnota. De zeven thema’s zijn:
- klimaat
- naar een nieuw collectief mobiliteitsysteem
- betalen voor mobiliteit
- naar een efficiënt infrastructuurbeleid als bijdrage voor een betere bereikbaarheid
- de bereikbaarheid van de economische poorten
- alternatieve aandrijfsystemen in het goederenvervoer
- verkeersveiligheid.
Jaaroverzicht Vlaamse havens
Sinds de Vlaamse Havencommissie werd geïntegreerd in de MORA wordt “De Vlaamse havens – Feiten, statistieken en indicatoren” door de MORA gepubliceerd. De publicatie bestaat sinds 2009 in de huidige vorm en maakt jaarlijks een overzicht van de feiten en cijfers over de Vlaamse havens. De publicatie wordt ondersteund door het Departement Mobiliteit en Openbare Werken.
Klik op de afbeelding om het Jaaroverzicht gratis te bestellen in papieren vorm (zolang de voorraad strekt) of te downloaden als pdf.
Feiten
In het beschrijvende deel van het Jaaroverzicht wordt voor elke haven een synthese gemaakt van de meest essentiële gebeurtenissen van het afgelopen jaar en de belangrijkste nieuwsfeiten over de hinterlandzijde van de havens. In de laatste editie van het Jaaroverzicht liepen 3 thema’s in de kijker: samenwerking, duurzaamheid en slim.
Cijfers
In het cijferdeel van de publicatie wordt op systematische wijze verslag gemaakt van de meest recente evoluties in de “meetbare” prestaties van de havens: maritieme trafiek, toegevoegde waarde en werkgelegenheid zijn de belangrijkste indicatoren. Ook wordt een overzicht gegevens van de overheidsuitgaven voor havens, wordt ingezoomd op de binnenvaarttrafiek van en naar de havens en wordt de havenarbeid in kaart gebracht.
De MORA erkent de noodzaak aan degelijke en consistente informatie en statistiek over de Vlaamse havens en zal blijven ijveren om aan deze behoefte te blijven voldoen, aldus voorzitter Daan Schalck in zijn voorwoord van de editie van 2019.
In het verlengde van het Jaaroverzicht wordt ook via de website van de MORA heel wat statistische informatie verstrekt over de Vlaamse havens. Ook per kwartaal worden de trafiekcijfers opgevolgd en gecommuniceerd via Linkedin.
Beleid en planning
Advies uitbrengen over de mobiliteitsplanning en het mobiliteitsbeleid in Vlaanderen is een essentieel aspect van de decretale opdracht van de MORA. Decretaal werd voorzien dat de MORA reflecties levert over de bij het Vlaams Parlement ingediende beleidsnota’s en beleidsvoornemens. De adviezen moeten onder meer bijdragen tot het vormen van een beleidsvisie en het formuleren van de krachtlijnen van het te voeren beleid inzake mobiliteit.
De MORA onderlijnt de noodzaak van een langetermijnkader voor het beleidsdomein en engageert zich dan ook om hiervoor een maatschappelijk draagvlak te zoeken. Dit kan enkel door deze langetermijnvisie te laten aansluiten met de beleidsplannen binnen andere domeinen, zoals het Beleidsplan Ruimte en het Klimaatbeleidsplan.
In het advies op de beleidsnota levert de Mobiliteitsraad proactief een aantal ideeën van het mobiliteitsmiddenveld aan ter inspiratie voor het verder vormgeven van het mobiliteitsbeleid.
De MORA pleit vurig voor een Vlaamse langetermijnvisie op mobiliteit die visie, operationele doelstellingen en concrete maatregelen samenbrengt. Bovendien dringt de raad aan op een doorgedreven integratie van het mobiliteits- en omgevingsbeleid met voldoende aandacht voor de klimaatuitdagingen.
Adviezen
In 2019 bracht de MORA 6 adviezen uit die zich situeren binnen het thema beleid en planning waarvan 3 op eigen initiatief.
In de kijker
Advies beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken 2019-2024
Het advies beschrijft de positieve reactie op de ambitieuze verkeersveiligheidsdoelstelling en het vooropstellen van een substantiële modal shift met een centrale plaats voor de fiets. De MORA vraagt daarbij wel naar een verduidelijking van de doelstellingen, maatregelen en samenwerking met andere beleidsniveaus en -domeinen. Bij de focus op een modale verschuiving in het woon-werkverkeer, adviseren wij om werkgevers en werknemers meer te betrekken bij het beleid.
Alle adviezen beleid en planning
- Advies beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken 2019-202420 november 2019
- Aanvulling advies programmadecreet 202019 november 2019
- Advies regeerakkoord 2019-202425 oktober 2019
- Advies programmadecreet 2020 25 oktober 2019
- Advies ontwerpbesluit rijonderricht rijscholen 7 mei 2019
- Advies verdrag Grensleie 23 januari 2019
Personenmobiliteit
Van bij de opstart van de Mobiliteitsraad zijn het personenvervoer en het mobiliteitsbeleid dat het vervoer van personen zo goed mogelijk moet organiseren één van de speerpunten. Het openbaar en collectief vervoer is één van de belangrijkste pijlers van het duurzaam mobiliteitsbeleid in Vlaanderen en ook een domein waar de MORA kort op de bal speelt. De concretisering van basisbereikbaarheid en de rol van De Lijn en andere actoren bij het invullen ervan is een belangrijk werkthema. Gezien de samenstelling van de MORA zijn de verplaatsingen in het kader van het woon-werkverkeer en de bereikbaarheid van de economische poorten zoals de havens en luchthavens bijzondere aandachtspunten.
Maatschappelijke uitdagingen zoals het klimaat, de congestie en het energievraagstuk vragen een integrale beleidsaanpak van de personenmobiliteit. Daarom werkt de MORA ook intensief rond het thema autogebruik en -bezit en de vele onderwerpen die met dit thema gelinkt zijn, zoals gedeelde mobiliteit of telewerken.
Adviezen
In 2019 bracht de Mobiliteitsraad 3 adviezen uit over het thema personenmobiliteit.
In de kijker
Basisbereikbaarheid wordt een belangrijke hervorming
Meedenken over de conceptualisering en concretisering van basisbereikbaarheid neemt dan ook een belangrijke rol op binnen de werking van de Mobiliteitsraad. In 2019 werkten we actief samen met het Vlaams Parlement, het departement MOW en verschillende organisaties en administraties om draagvlak te creëren voor het decreet basisbereikbaarheid en input te verzamelen voor de uitvoeringsbesluiten. We formuleerden ook adviezen op de conceptnota Mobiliteitscentrale en het ontwerpbesluit projectmethodologie en stuurgroep basisbereikbaarheid.
In 2019 namen we volgende initiatieven:
- Op 6 februari organiseerde de MORA, samen met het departement MOW, de tweede klankbordgroep basisbereikbaarheid. Aanwezigen uit het brede maatschappelijke middenveld konden hun input geven voor de werking van de vervoerregioraad, de projectstuurgroep en de regionale mobiliteitsplanning.
- Op 7 februari lichtte de MORA zijn advies op het voorontwerp van decreet basisbereikbaarheid van 19 september 2018 toe op de eerste hoorzitting hierover in de Commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement. Aansluitend op onze toelichting gaven we via brief aan welke elementen uit ons advies enkel met een decretale wijziging kunnen worden geregeld.
- Op 29 maart 2020 organiseerden we samen met TreinTramBus en het Netwerk Duurzame Mobiliteit een studiedag over basisbereikbaarheid in het Vlaams Parlement. In het plenair deel schetsten Vlaamse volksvertegenwoordigers en vertegenwoordigers van het departement MOW, het middenveld en lokale besturen de uitdagingen. In werksessies werd dieper ingegaan op thema’s als participatie, mobiliteitsplanning, vervoer op maat en de link met ruimtelijke ordening.
- Op 6 juni formuleerden we ons advies op het ontwerpbesluit projectmethodologie en stuurgroep, de eerste concretisering van het decreet basisbereikbaarheid van 26 april 2019. In dit advies focust de MORA op de grote strategische elementen die ook aan bod kwamen op de klankbordgroepen en studiedag basisbereikbaarheid die de MORA mee organiseerde: externe kwaliteitscontrole, participatie en transparantie en de betrokkenheid van de provincies.
- In ons advies van 11 juni over de conceptnota mobiliteitscentrale formuleerden we een aantal aandachtspunten voor de verdere vormgeving van het vervoer op maat en de mobiliteitscentrale. We adviseerden o.a. om de reiziger centraal te stellen bij de verdere vormgeving van de monitoring en kwaliteitsgarantie, de rechtsmatigheidstoets, de klachtenbehandeling en informatievoorziening. We vroegen om een onafhankelijke MaaS-regulator op te richten vóórdat de mobiliteitscentrale in werking treedt.
- Ook in het Mobiliteitsrapport 2019 en onze adviezen op het Vlaams Regeerakkoord 2019 – 2024 en de beleidsnota MOW 2019-2024 formuleerden we aanbevelingen voor de verdere concretisering van basisbereikbaarheid.
Advies exploitatievoorwaarden individueel bezoldigd personenvervoer
Het ontwerpbesluit ‘Exploitatievoorwaarden individueel bezoldigd personenvervoer’ moest het cruciale sluitstuk vormen voor de nieuwe Vlaamse taxiregelgeving maar al snel bleek dat het een aantal grote hiaten bevatte. In zijn advies over het ontwerpdecreet individueel bezoldigd personenvervoer in 2018 had de MORA hier al voor gewaarschuwd, namelijk dat een open decreet niet kan werken zonder een zeer gedetailleerd en waterdicht uitvoeringsbesluit.
Net als in zijn vorige adviezen over de taxihervorming vertrok de MORA in zijn advies van drie cruciale pijlers waaraan de Vlaamse taxiregelgeving voor hem moet voldoen: een gelijk speelveld, de democratisering van het taxivervoer en de klant centraal.
Om deze drie pijlers stevig te verankeren, vroeg de MORA een aantal aanpassingen aan het ontwerpbesluit:
- De vereisten inzake milieukenmerken voor taxivoertuigen en de taalvereisten voor bestuurders zijn te rigide. Een duidelijke overgangsperiode moet voor de sector een modern arbeidsmarktbeleid mogelijk maken en de vergroening economisch haalbaar maken.
- Voor de MORA is het noodzakelijk dat het beloofde taxiobservatorium per besluit wordt opgericht om de liberalisering van de taxisector te ondersteunen en zowel klanten als de sector te beschermen.
- Het onduidelijke systeem van de perimeter zal problemen veroorzaken voor klant, bestuurder en handhaver. Het MORA-advies formuleert een aantal randvoorwaarden om dit systeem een grotere kans op slagen te geven.
Alle adviezen personenmobiliteit
Goederenmobiliteit
Goederenvervoer en logistiek zijn belangrijke actiedomeinen van het Vlaams mobiliteitsbeleid. De doelstelling om van Vlaanderen een logistieke topregio te maken staat hierbij centraal. De bereikbaarheid van de internationale knooppunten, zowel voor goederen als voor werknemers is in de werkzaamheden van de Commissie Goederenvervoer, Logistiek en Internationale Knooppunten een belangrijk aandachtspunt. Comodaliteit, waarbij de verschillende vervoersmodi niet afzonderlijk, maar als onderdeel van het totale mobiliteitssysteem worden beschouwd, is één van de centrale uitgangspunten voor de MORA. Verder werkt de MORA ook rond de economische impact van maatregelen zoals kilometerheffing, infrastructuurinvesteringen, lange zware vrachtwagens, enz.
Adviezen en andere initiatieven
In 2019 bracht de Mobiliteitsraad 7 adviezen uit over het thema goederenmobiliteit. Daarnaast bracht de MORA twee publicaties uit: het Mobiliteitsrapport 2019 en De Vlaamse havens - Feiten, statistieken en indicatoren voor 2018.
In de kijker
Klimaatdoelstellingen ook voor goederenvervoer een uitdaging
Om de klimaatimpact van goederenvervoer te verminderen kan je inzetten op drie subdoelstellingen: het beperken van het aantal afgelegde kilometers, het creëren van een modal shift en het verminderen van emissies door technologie. In 2019 heeft de Commissie Goederenvervoer beslist om zich te focussen op de technologie.
De Commissie nodigde een aantal sprekers uit die hun praktijkervaringen deelden met de leden. Zowel de wegtransporteurs, constructeurs van vrachtwagens, de binnenvaartsector en het spoorvervoer kwamen aan bod. Uit deze praktijkervaringen gecombineerd met wetenschappelijke informatie formuleerde de Commissie aanbevelingen voor het mobiliteitsbeleid. Deze werden volledig uitgewerkt in het Mobiliteitsrapport 2019.
Algemene conclusie is dat elektriciteit het aandrijfsysteem van de toekomst is om het goederenvervoer te vergroenen. Voor het wegvervoer op korte afstand zoals stedelijke distributie is elektriciteit als aandrijfsysteem op korte termijn (2025) haalbaar. Voor het langeafstandsvervoer zal het tot minstens 2030 duren vooraleer de technologie ver genoeg gevorderd is. De MORA opteert om tijdelijk te kiezen voor LNG, wel met de belangrijke kanttekening dat het enkel een overgangstechnologie mag zijn.
Voor de binnenvaartsector is de markt klein om schepen door technologie te vergroenen. De grootste emissiewinst kan daar gehaald worden door walstroom te voorzien.
Het spoorvervoer is een sector die al sterk geëlektrificeerd. Verdere elektrificatie zal bijdragen aan de vergroening van het goederenvervoer. De technologische evolutie maakt dat deze conclusies niet definitief zijn, maar 'work in progress'. Klimaat zal een aandachtspunt in de werking van de MORA-commissie Goederenvervoer, Logistiek en Internationale Knooppunten blijven.
Alle adviezen goederenmobiliteit
- Advies ontwerpbesluit loodsvrijstelling 30 augustus 2019
- Advies begeleiding uitzonderlijk vervoer 11 juni 2019
- Advies estuaire vaart 7 juni 2019
- Beroepsbekwaamheid bestuurder LZV24 mei 2019
- Advies steunmaatregel bundeling binnenvaartvolumes en spoorvolumes 24 mei 2019
- Advies aanpassing scheepvaartregeling aan geautomatiseerd varen 22 maart 2019
- Advies voorontwerp voorkeursbesluit complex project ECA 1 februari 2019
Mobiliteit in haar omgeving
Verkeer en transport hebben een belangrijke impact op de directe omgeving en het milieu.
Hoewel de eco-efficiëntie van de transportsector er sterk op vooruit blijft gaan, zijn nog aanzienlijke inspanningen nodig om de milieu- en gezondheidsimpact van het verkeer nog verder terug te dringen. Deze maatschappelijke uitdagingen vragen bijsturing aan het huidige mobiliteitssysteem. De MORA ziet het als een belangrijke opdracht om de transitie naar duurzame mobiliteit op een objectieve wijze in het maatschappelijk debat te brengen. Daarom pleit hij voor een integrale beleidsstrategie gericht op een efficiënter en duurzamer gebruik van de vervoersmodi.
Naast milieu is verkeersveiligheid een belangrijk thema in de werkzaamheden van de MORA. In vergelijking met andere Europese regio’s moet Vlaanderen nog een inhaalbeweging maken op het vlak van verkeersveiligheid. Vlaanderen heeft wel de ambitie om het aantal doden en dodelijk gewonden tot nul te herleiden en daarbij één van de beste Europese regio's op het gebied van verkeersveiligheid te worden. De MORA volgt nauwgezet op hoe de vooropgestelde doelstellingen kunnen bereikt worden.
Adviezen
In 2019 bracht de Mobiliteitsraad naast het Mobiliteitsrapport 2019 1 advies uit over het thema mobiliteit in haar omgeving. Dit was geen inhoudelijk advies omdat de raad van oordeel was dat de impact van het project op de mobiliteit en de verkeersinfrastructuur beperkt is.
In de kijker
Klimaattransitie als drijvende kracht voor duurzaam mobiliteitsbeleid
De roep om een duurzamer mobiliteitssysteem klinkt steeds luider. Het Europees en Vlaams klimaatbeleid zijn cruciale omgevingsfactoren die het mobiliteitsbeleid van de komende jaren zullen sturen. Om een goede basis rond klimaatbeleid te creëren binnen de MORA, met aandacht voor het evenwicht tussen leefomgeving en sociaaleconomische realiteit, geeft het Mobiliteitsrapport 2019 een overzicht van de uitdagingen met betrekking tot mobiliteit en klimaat. De focusthema’s ‘Klimaat’ en ‘Alternatieve aandrijfsystemen in het goederenvervoer’ zijn de twee duidelijkste voorbeelden van deze intentie.
De Mobiliteitsraad voelt aan dat vragen over klimaatvriendelijke mobiliteit steeds meer op de voorgrond treden en dat het bij uitstek een horizontaal thema is. Daarom keek de MORA in zijn rapport niet enkel de manier waarop de Vlaamse overheid de definitieve omslag naar een klimaatvriendelijk mobiliteitsbeleid kan maken, maar trachtte hij om het klimaatvraagstuk ook in de andere focusthema’s van het rapport mee te nemen.
Om bij te dragen aan een klimaatambitie die zich uitstrekt over het volledige beleidsdomein mobiliteit gaf de MORA in het Mobiliteitsrapport 2019 een aantal basisprincipes mee voor het Vlaams beleid:
- Gezien de verdeling van de uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen is mobiliteit het domein bij uitstek waar Vlaanderen een verschil kan maken voor het klimaat.
- De kloof tussen de huidige emissies en de te halen klimaatdoelstellingen is te groot en daarom moet de transitie naar een duurzamer mobiliteitssysteem versneld gebeuren.
- Maak van klimaat een integraal onderdeel van elk beleidsdomein, elk beleidsplan en op alle beleidsniveaus.
- Investeer naast belangrijke keuzes op korte termijn ook in een langetermijnbeleid, ondersteund door adequate financiering. Hierbij mag de Vlaamse Regering niet blind zijn voor maatregelen met een grote impact waarvan de resultaten niet zichtbaar zullen zijn op korte termijn.
- Veranker de klimaattransitie door een goed governancesysteem te installeren. Binnen dit systeem moeten monitoring en evaluatie, maar ook participatie van alle betrokken spelers centrale onderdelen zijn.
Alle adviezen mobiliteit in haar omgeving
- Advies complex project Kluisbos14 juni 2019
Sprekers, pers en kerncijfers
De MORA nodigde op zijn raadsbijeenkomsten of op de bijeenkomsten van de MORA-commissies tal van sprekers uit voor toelichting, kennisdeling en debat. Een overzicht:
In de Algemene Mobiliteitsraad
Met het oog op de voorbereiding van het advies het voorontwerp van voorkeursbesluit voor het complex project Extra containerbehandelingscapaciteit havengebied Antwerpen(ECA) nodigde de Raad op 1 februari de h. Reginald Loyen, procesverantwoordelijke van het ECA-project, uit. Hij gaf toelichting bij het besluit en ging met de MORA-leden in debat.
In de MORA-commissie Personenmobiliteit
Karl Vermaercke van het departement Mobiliteit en Openbare Werken gaf op de commissie van 17 december een toelichting over de inhoud van ‘het ontwerp van besluit benchmark basisbereikbaarheid.’
Op 17 december duidde Lars Akkermans van Mobilidata de doelstellingen en mogelijkheden van het programma en de overgang van de longlist naar de shortlist projecten.
In de MORA-commissies Goederenvervoer, Logistiek en Internationale Knooppunten
Sofie Marivoet, beleidsmedewerker planning en structuur beheer van de Vlaamse Waterweg, gaf op 19 februari een toelichting over het Europese beleid inzake vergroening van de binnenvaart en de visie en rol van de Vlaamse waterwegbeheerder daarop.
Nog op 19 februari gaf Paul Lambrechts, vergroeningsconsulent van de binnenvaart, een toelichting over de vergroeningsmogelijkheden van de binnenvaart en Johan Dedecker, expert/specialist Rolling Materials NMBS Technics, een toelichting over de alternatieve tractiesystemen bij het spoorvervoer.
Via het geïntegreerd investeringsprogramma (GIP) moeten infrastructuurinvesteringen modusneutraal moeten kunnen aangepakt worden. De h. Tom Willems, projectcoördinator GIP van het departement MOW geeft gaf op 10 december een toelichting over het procesverloop en de stand van zaken van het GIP.
Op 10 december gaf Peter Lagey, commissielid en manager van Multimodaal Vlaanderen, zijn visie vanuit de praktijk op de grootste uitdagingen voor het goederenvervoer in Vlaanderen en hoe vanuit het beleid daarmee kan worden omgegaan.
Events
Op 21 juni was er de installatievergadering van de nieuwe MORA. Na de bijeenkomst van de Algemene Mobiliteitsraad, kwamen voor het eerst ook de commissies Personenmobiliteit en Goederenvervoer, logistiek en internationale knooppunten samen. Het was vooral de bedoeling om de nieuwe leden wegwijs te maken in de werking van de MORA en zijn commissies. De vergadering werd gestart met een videoboodschap van minister Weyts waarin hij de nieuwe MORA succes toewenste.
De MORA uitgenodigd
Op 7 februari gaf de MORA de commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement toelichting over de maatschappelijke visie m.b.t. basisbereikbaarheid en het betreffende advies van de Raad.
Op 24 oktober gaf de voorzitter van de MORA in de commissie Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement een uiteenzetting over de werking en de rol van de MORA en werd het Mobiliteitsrapport 2019 toegelicht.
MORA in de pers
26 maart
Flows
Mobiliteitsraad: “Geen overhaaste wetswijziging voor autonoom varen”
27 maart
Flows
Over het aangepaste Vlaams havendecreet in het licht van de grensoverschrijdende fusie van de haven van Gent en Zeeland Seaports tot North Sea Port
21 juni
De Tijd
De sociale partners maken de nieuwe Vlaamse taxiregels met de grond gelijk
10 juli
Flows
Het advies van de Mobiliteitsraad MORA voor een wetswijziging 'autonoom varen', valt niet in goede aarde bij de binnenvaart
21 juli
Magazine personenvervoer
Taxisector, bonden en Mobiliteitsraad Vlaanderen (MORA) blijven kritisch over nieuw Vlaams Taxidecreet
4 september
Flows
De Vlaamse Mobiliteitsraad (MORA) geeft een gunstig advies voor een ontwerpbesluit voor vrijstelling van loodsplicht in specifieke gevallen
25 september
Flows
Commissie Goederenvervoer Vlaamse Mobiliteitsraad vernieuwd
19 oktober
knack.be
Mobiliteitsraad MORA heeft 'fundamentele bedenkingen' bij de aanpassing van de kilometerheffing voor vrachtwagens in de Vlaamse begroting voor 2020
5 november
Gazet van Antwerpen
Derde kwartaal rapport Vlaamse Havens
8 november
Metro
Kritische opmerkingen van de Vlaamse Mobiliteitsraad op de Taxiplannen van de Vlaamse Regering
16 november
TLV
Negatief advies van de Mobiliteitsraad over de verhoging van de kilometerheffing voor vrachtwagens
21 november
Flows
Vlaamse havens boven 25% marktaandeel range Le Havre-Hamburg
Kerncijfers
De MORA verzamelt jaarlijks een set van kerncijfers die de toestand van de mobiliteit in Vlaanderen situeren. De kerncijfers worden telkens opgenomen in het mobiliteitsverslag/mobiliteitsrapport en zijn ook terug te vinden op de website van de MORA: www.mobiliteitsraad.be/mora/thema/kerncijfers